आपल्या सभोवतालच्या नैसर्गिक, भौतिक आणि सामाजिक आवरणाला खऱ्या अर्थाने पर्यावरण म्हणतात. जीव ज्या वातावरणात किंवा परिस्थितीमध्ये राहतो त्याला त्याचे वातावरण म्हणतात. वातावरणात सजीवांसाठी हवा, पाणी, अन्न, निवारा आणि प्रकाश या मूलभूत सुविधा उपलब्ध आहेत. चांगले आणि स्वच्छ वातावरण आपल्याला चांगले जीवन जगण्यास मदत करते. ऑक्सिजन आपल्याला झाडे आणि वनस्पतींमधून मिळतो आणि ही सर्व झाडे आणि वनस्पती आपल्या पर्यावरणाचा भाग आहेत. प्राचीन काळी माणसाला निसर्गाने पूर्णत: पौष्टिक भाज्या, फळे इत्यादी मिळत असत आणि ते सेवन केल्याने तो दिवसभर ऊर्जावान असायचा आणि त्याला आयुष्यभर कोणताही आजार होत नाही. आपल्या आजूबाजूला आढळणाऱ्या सर्व वस्तू, वनस्पती, प्राणी, नद्या, तलाव, हवा, माती आणि माणूस आणि त्याचे कार्य, या सर्वांच्या समूहाला पर्यावरण म्हणतात. भौतिक आणि जैविक घटक कोणत्याही वातावरणात एकमेकांशी संवाद साधतात. पर्यावरणाचे भौतिक घटक हे अफाट शक्तीचे भांडार आहेत. पर्यावरण सर्व सजीवांसाठी आणि मानवांसाठी अनुकूल वातावरण निर्माण करते. संपूर्ण वातावरणात स्थलीय एकता आढळते. जैविक घटकांमध्ये वनस्पती, सूक्ष्मजीव, प्राणी, एकपेशीय वनस्पती, विघटन करणारे, नैसर्गिक वनस्पती, मानव यांचा समावेश होतो. अजैविक घटकांमध्ये पाणी, तापमान, हवा, तलाव, नदी, महासागर, पर्वत, तलाव, जंगल, वाळवंट, ऊर्जा, आराम, गवताळ प्रदेश, उत्सर्जन, माती, हवा, अग्नि, उष्णता इत्यादींचा समावेश होतो. माणसाने आपल्या माणसाच्या, ज्ञान-विज्ञान, तंत्रज्ञान, उद्यम, कौशल्य आणि कल्पनाशक्तीच्या बळावर भौतिक वातावरणाशी संवाद साधून जे वातावरण निर्माण केले, त्याला मानवनिर्मित पर्यावरण म्हणतात. माणूस हा सामाजिक प्राणी आहे, त्यामुळे तो सामाजिक, शारीरिक आणि आर्थिक क्रियाकलापांशी संबंधित आहे. पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षण शक्तीमुळे वातावरण नेहमी पृथ्वीशी जोडलेले असते. धुळीचे कण आणि पाण्याची वाफ वातावरणात आढळतात. पृथ्वीचे सरासरी तापमान (35oC) राखण्यात वातावरण महत्त्वाची भूमिका बजावते.
हे वर्तुळ सूर्याकडून येणाऱ्या अतिनील किरणांपासून आपले संरक्षण करते. 
आपले पर्यावरण हा आपल्या जीवनाचा एक महत्त्वाचा भाग आहे आणि नैसर्गिक संसाधनांशिवाय आपले जीवन अशक्य आहे. पर्यावरणाचे रक्षण करण्यासाठी जास्तीत जास्त झाडे लावली पाहिजेत. पर्यावरण स्वच्छ व सुरक्षित ठेवणे हे प्रत्येक मानवाचे कर्तव्य आहे.